(deutsche Sprachversion unten)
„Zachować pamięć”
Gdańsk, 10-15 lutego 2020r.
Po raz kolejny odbyło się w naszym Domu spotkanie młodzieży pod hasłem „Zachować pamięć”, pierwsze w 2020r. Celem projektów o tej tematyce jest – w szczególnie intensywny sposób – zaznajomienie młodzieży ze wspólnym dziedzictwem obu narodów (Polski i Niemiec) poprzez wizyty w miejscach pamięci, które upamiętniają okrutne czasy narodowego socjalizmu.
Młodzi uczestnicy przyjechali z różnych szkół z okolic niemieckiego Lingen, a także z polskiego Górowa Iławeckiego. Ci ostatni wnieśli szczególnye tło historyczne do spotkania, ponieważ cała grupa, jak też większość mieszkańców górowskiego regionu, pochodzi z rodzin o ukraińskich korzeniach, co z kolei ma swoje korzenie i związane jest silnie z historyczną akcją przymusowego przesiedlenia ludności z 1947r., znaną jako „Akcja Wisła”.
Po długiej i męczącej podróży, pierwszego dnia projektu został jedynie czas na wprowadzenie do programu tygodnia i serię gier integracyjnych na pierwsze zapoznanie.
Dobrze wypoczęci rozpoczęliśmy następnego poranku od rajdu miejskiego po gdańskiej Starówce. Gra ta polega na rozwiązaniu zadań ułożonych w języku „mieszanym”, dzięki czemu do ich rozwiązania niezbędna jest komunikacja między polskimi i niemieckimi członkami grupy. W międzyczasie, uczestnicy mogli samodzielnie, według własnych gustów i smaków, wybrać się na lunch w mieście. Popołudniu spotkaliśmy się w grupie, aby wymienić się doświadczeniami i opiniami minionych przedpołudniowych aktywności, zanim przeszliśmy do kolejnego punktu programu – warsztatów historycznych. W mieszanych małych grupach należało stworzyć plakat do hasła „Czas II Wojny Światowej z polskiej i niemieckiej perspektywy” oraz naszego motto „Zachować pamięć”, które to następnie zostały podsumowane w plenum.
Aby uzyskać głębsze spojrzenie na tło omawianej tematyki, wybraliśmy się następnego dnia i zwiedzaliśmy z przewodnikiem Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Obiad i kolację mieliśmy w restauracji muzealnej, a pomiędzy posiłkami odbyliśmy kolejne z naszych warsztatów w sali seminaryjnej Muzeum. Ponownie praca w mieszanych grupach – nad fikcyjnymi biografiami wymyślonych samodzielnie świadków historii – każda grupa miała ją do zaprezentowania – stworzono prezentacje w formie multimedialnej oraz pantomimę.
Czwartek rozpoczął się wcześnie, ponieważ wybraliśmy się do byłego Niemieckiego Nazistowskiego Obozu Koncentracyjnego Stutthof, trzydzieści siedem kilometrów od Gdańska. Obóz powstawał – po pracach przygotowawczych w lipcu i sierpniu 1939r. – od 2 września 1939 r., dzień po niemieckiej napaści na Wolne Miasto Gdańsk i napaści na Polskę, aż do 9 maja 1945 r., czyli zakończenia II Wojny Światowej. Dwugodzinne oprowadzanie z warsztatami po tym miejscu znacznie rozjaśniło tło historyczne, okoliczności i osobiste historie tego miejsca. Aby upamiętnić ponad 60 000 osób, które straciły życie w tym czasie, zakończyliśmy pobyt w sztutowskim Muzeum poprzez złożenie kwiatów na tablicy pamiątkowej w krematorium obozowym.
Aby zachować równowagę emocjonalną pośród przytłaczającego ciężaru, jaki ta wizyta pozostawiła każdemu z nas, spędziliśmy trochę czasu po obiedzie w „Barze Bosmańskim” oraz na plaży w sąsiednim miasteczku Stegna.
Piątek był wyjątkową okazją dla uczestników, aby spotkać się i porozmawiać z tymi, którzy mogli osobiście zrelacjonować te straszne doświadczenia obozu koncentracyjnego (spotkanie ze świadkami historii). To pozwoliło im jeszcze lepiej doświadczyć omawianego tematu. Nasi trzej świadkowie historii byli bardzo otwarci, aby odpowiadać na pytania.
Ponieważ nie można opuścić Gdańska, nawet nie rzucając okiem na sąsiednie uzdrowisko Sopot, poświęciliśmy mu krótką wizytę po południu. Tutaj także uczestnicy mieli trochę wolnej przestrzeni na zwiedzanie małego miasteczka i samodzielne wybranie miejsca na kolację w mieście.
Ostatni dzień był zajęty głównie obszernym omówieniem całego projektu i końcową rundą podsumowującą z animacjami. W ramach jednej z nich uczestnicy, a także nauczyciele i koordynatorzy, mogli napisać coś miłego drugiej osobie w formie komentarzy, życzeń lub innych miłych wspomnień wspólnego tygodnia, na kartce, którą w czasie tej animacji każdy ma przyklejoną do swoich pleców. Po spróbowaniu typowej polskiej potrawy (pierogów) na obiad i przygotowaniu pakietów na podróż, grupy były gotowe do powrotu do domu.
Na rewizytę będzie trzeba jeszcze trochę poczekać, ponieważ ta odbędzie się dopiero w grudniu w Lingen.
Wsparciem w projekcie był nasz wolontariusz EKS Daniel Kolmsee.
Refleksje uczestników projektu po wizycie w Muzeum Stutthof
Projekt odbył się dzięki wsparciu finansowemu Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży (PNWM). Dziękujemy za wsparcie finansowe!
`Wege zur Erinnerung`
Gdańsk, 10-15. Februar 2020
Erneut konnten wir unsere Jugendbegegnung, der ersten unseres Hauses im Jahr 2020, unter dem Motto 'Wege zur Erinnerung’ stellen. Das Ziel dieser Art von Projekten ist es, auf noch intensiverer Weise, die Jugendlichen mit dem gemeinsamen Erbe unserer beider Nationen bekannt zu machen, durch die Schaffung von Gedenkstättenbesuchen, welche an die grausamen Zeiten des Nationalsozialismus erinnern sollen.
Die jungen Teilnehmer kamen aus verschieden Schulen des deutschen Ortes Lingen, sowie dem polnischen Górowo Iławeckie zusammen . Wobei die zuletzt genannten noch einen besonderen Hintergrund aufweisen, da sie alle, wie der Großteil der Bewohner dieser Region, aus ukrainischen Familien entstammen, welche im Jahr 1947 durch die sogenannten 'Aktion Weichsel’ in diese Gegend zwangsumgesiedelt wurden.
Nach der langen und anstrengenden Hinfahrt blieb am Montag lediglich Zeit für eine Einführung in das Programm der kommenden Woche sowie einer Reihe von Integrationsspiele für das erste Kennenlernen.
Gut ausgeruht starteten wir am nächsten Morgen gleich mit einer Stadtrallye durch die Danziger Altstadt. Diese war beabsichtigt mit Aufgaben in einer Mischsprache bestückt, sodass zur Lösung dieser die Kommunikation zwischen polnischen und deutschen Teilnehmern unumgänglich war. Auch bekamen sie die Gelegenheit mit dem von uns erhaltenen Taschengeld in einer gastronomischen Einrichtung ihres Geschmacks zu Mittag zu Essen. Am Nachmittag trafen wir uns dann noch um uns über die Erfahrungen und Meinungen der vorangegangenen Aktivität auszutauschen, bevor wir zum eigentlichen Geschichtsworkshop kamen. Hierbei galt es in gemischten Kleingruppen Plakate zu den Themen 'Die Zeit des Zweiten Weltkriegs aus der deutschen und der polnischen Perspektive’ und unserem Leitmotiv 'Wege zur Erinnerung’ zu erstellen, welche zum Abschluss im Plenum mit den anderen geteilt wurden.
Um ein tieferen Einblick in die Hintergründe dieser Thematiken zu erhalten, schlossen wir gleich am nächsten Tag mit einer Führung durch das Museum des Zweiten Weltkriegs an. Mittag und Abendessen wurden in der Museumskantine gehalten, denn wir bekamen eine der Seminarräume für einen weiteren unserer Workshops zur Verfügung gestellt. Erneut wurden gemischte Kleingruppen gebildet, um auf kreativer Art und Weise fiktive Biografien zu selbst ausgedachten Zeitzeugen zur erstellen. Neben zwei Bildschirmpräsentationen erhielten wir auch ein Pantomimeschauspiel geboten.
Der Donnerstag begann schon früh, denn es ging zum Museum des ehemaligen Nazi-Konzentrationslagers Stutthof, siebenunddreißig Kilometer östlich von Danzig. Das Lager bestand nach vorbereitenden Arbeiten im Juli und August vom 2. September 1939, ein Tag nach dem deutschen Angriff auf die Freie Stadt Danzig und den Überfall auf Polen, bis zum 9. Mai 1945. Eine zweistündige Führung über das Gelände beleuchtete umfangreich die Hintergründe, Umstände und persönlichen Geschichten des Ortes. Um den über 60.000 Menschen zu gedenken, welche während dieser Zeit ihr Leben gelassen haben, schlossen wir diese mit einer Blumenniederlegung an der Gedenktafel des Krematoriums ab. Um anschließend einen emotionalen Ausgleich zu der bedrückenden Schwere, welche der Besuch bei jedem von uns hinterlassen hatte, zu bekommen, verbrachten wir, nach dem Mittagessen in der 'Bar Bosmański’, einige Zeit am Strand des kleinen Nachbarortes Stegna.
Der Freitag hielt für die Jugendlichen die ganz besondere Gelegenheit bereit persönlich mit Menschen zu sprechen, welche selbst von den furchtbaren Erlebnissen im KZ berichten konnten (Begegnung mit den Zeitzugen). Das brachte ihnen diese Erfahrungen auf einer noch deutlich emotionaleren Ebene näher. Und die drei Zeitzeugen waren sehr offen damit die Fragen zu beantworten, welche ihnen auf den Herzen lagen. Da man die Stadt Danzig nicht verlassen kann, ohne auch nur einen kurzen Blick auf den Nachbarkurort Sopot geworfen zu haben, widmeten wir dieser den Nachmittag mit einem kurzen Besuch. Auch hier bekamen die Jugendlichen, ausgestattet mit bereitgestellten Taschengeld, Freizeit um die Kleinstadt selbst zu erkunden und nach einer Essensmöglichkeit Ausschau zu halten.
Der letzte Tag wurde dann nur noch mit einer umfangreichen Nachbesprechung des gesamten Projektes und einer Abschlussanimation besetzt. Bei dieser konnten sowohl die Teilnehmer als auch die Betreuer und die Koordinatoren auf Zetteln, die auf den Rücken der jeweils anderen geklebt waren, etwas Nettes in Form von Kommentaren, Wünschen oder besonderen Erinnerungsmomenten, welche man mit dieser Person nach der einen Woche verband, niederschreiben. Nach der Verkostung der landestypischen Pierogi beim Mittagessen und der Verbreitung von Lunchpaketen, war die Gruppe dann bereit sich auf den Weg zurück in die Heimat zu begeben.
Das Wiedersehen wird leider noch etwas auf sich warten lassen, denn die Rückbegegnung ist erst für Dezember dieses Jahres in Lingen geplant.
Unser Volontär Daniel Kolmsee war die Unterstützung im Projekt.
Reflexionen der Teilnehmer nach dem Besuch im Stutthof
Das Projekt wurde gefördert vom Deutsch-Polnischen Jugendwerk (DPJW). Danke für die Förderung!
Foto: DMK
